Budujmy mosty, nie mury. Szkoła-uczelnia-instytucja

O potrzebie zmian w polskiej szkole mówi się coraz częściej i dziś już raczej nikogo nie trzeba przekonywać o tym, że są one konieczne. Dzięki nauczycielom-innowatorom, którzy podjęli się trudu porzucenia wątpliwej strefy komfortu i dokonali skutecznych zmian w swoim warsztacie pracy wiadomo, że skuteczne i efektywne zmiany w edukacji są możliwe.
Mimo tego warunki uczenia się w polskiej szkole pozostają od dziesiątek lat niezmienione. Tracą na tym wszyscy. Największe koszty ponoszą uczniowie, których kondycja fizyczna i psychiczna pozostawia wiele do życzenia. Tracą oni często chęć do nauki, opuszczają lekcje, a poczucia sensu i celu poszukują w kontaktach wirtualnych kosztem tych rzeczywistych.

Tracą również nauczyciele, którzy nie uzyskują oczekiwanych efektów swojej pracy, co przyczynia się do braku satysfakcji, bywa powodem wypalenia zawodowego i odejścia z zawodu.

Brak konstruktywnych działań w kierunku dostosowania warunków uczenia się do potrzeb czasów współczesnych nie pozostaje bez skutków negatywnych dla rozwoju społecznego. Kształcenie oparte na odtwarzaniu pamięciowego przyswajania wiedzy pozbawia możliwości kształcenia kompetencji potrzebnych we współczesnym świecie. Brak umiejętności współpracy, krytycznego myślenia, podejmowania decyzji i odpowiedzialności jest cywilizacyjnym dreptaniem w miejscu, jeśli nie wykonywaniem kroków wstecznych.

Nasuwa się refleksja, dlaczego tak jest i jak długo jeszcze tak będzie?

Otóż będzie tak jeszcze bardzo długo, jeśli świadomie i odpowiedzialnie my, dorośli, nie zrobimy kroku naprzód. Jeśli nadal będziemy oczekiwać zmian od innych, a nie od siebie. Jeśli nie porzucimy strefy wątpliwego komfortu, przyzwyczajeń i stereotypów tylko dlatego, że mamy władzę, dorobek, przekonania. I wreszcie tak długo, dopóki nie przyjmiemy do wiadomości, że gotowca na wzór pruskiej szkoły nie będzie. Że szkoła ma szansę się zmienić tylko oddolnie.

W Zduńskiej Woli, w mieście, gdzie od 2016 roku, cyklicznie odbywa się Konferencja EMPATYCZNA EDUKACJA=>EMPATYCZNA POLSKA, odbędzie się Debata „BUDUJMY MOSTY, NIE MURY. Szkoła-uczelnia-instytucja”, w czasie której poszukamy możliwości i sposobów współpracy szkoły, uczelni i innych podmiotów, by zmiana w polskiej szkole była realna i stała się faktem.

Aby to nastąpiło, potrzeba szkoły otwartej na zmianę i korzystającej z dorobku wiedzy o efektywnych metodach uczenia się, o potrzebie kształcenia kompetencji wspierającej komunikację międzyludzką dającej możliwość budowania dobrych relacji. Szkoły korzystającej też z dorobku nauczycieli-innowatorów, którzy kosztem własnego czasu, zaangażowania, pokonywania trudności, wypracowali innowacyjne metody efektywnego kształcenia. Wreszcie szkoły respektującej obowiązujące w Polsce prawo, które daje możliwość realizowania koncepcji szkoły przyjaznej, wspierającej, doceniającej.

Aby to nastąpiło, szkoła i instytucje oświatowe nie mogą pełnić roli rozliczającej, niewrażliwej na potrzeby społeczne, korzystającej z przywileju władzy. Potrzebny jest dialog, potrzebna jest współpraca. Przeszkodą, którą należy pokonać, aby działania były konstruktywne i miały właściwe podłoże do rozmów i podejmowania skutecznych zmian, jest działanie na zasadzie – ABY TO, CO RÓŻNI, NIE DZIELIŁO. W rozmowach o edukacji przekonania polityczne i uprzedzenia nie mogą mieć miejsca. Edukacja jest, a właściwie powinna być inwestycją w rozwój człowieka i społeczeństwa. Inwestycją wartą skupienia się na tym, co wesprze, co ułatwi i pozwoli osiągnąć porozumienie i cel.

W debacie biorą udział:

Agnieszka Kuźba

Robert Sowiński

dr Marzena Żylińska

prof. UAM dr Edyta Juskowiak

Dydaktyk matematyki, prodziekan ds. kształcenia i studentów na Wydziale Matematyki i Informatyki UAM w Poznaniu, kierownik Wydziałowego Centrum dydaktyki matematyki i informatyki, kierownik nauczycielskich studiów podyplomowych z matematyki, pełnomocnik Rektor UAM w projekcie UAM dla najlepszych studentów, certyfikowany tutor, posiada wieloletnie doświadczenie w kształceniu nauczycieli, członek komitetów organizacyjnych i naukowych konferencji CME oraz Szkoła Dydaktyki Matematyki.

Prowadzi badania naukowe między innymi w zakresie myślenia formalnego u uczniów, w szczególności w zakresie geometrii. Jest organizatorką wielu wydarzeń edukacyjnych na WMiI w Poznaniu – między innymi Dzień Delty, Festiwal Matematyki, Noc Naukowców. Była konsultantem metodycznym i naukowym w projekcie e-szkoła Moja Wielkopolska, współprowadziła projekt Newton też był uczniem, Praktyka czyni mistrza. Aktualnie jest kierownikiem projektu w ramach III osi PO WER Nauczyciel – Mistrz – Innowator – innowacyjny program kształcenia na kierunku Nauczanie Matematyki i Informatyki prowadzonym na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu modernizując proces kształcenia nauczycieli na WMiI UAM.

Anna Dęboń

Aktywistka edukacyjna i miejska, pedagożka, terapeutka, arteterapeutka, animatorka, entuzjastka empatycznej edukacji i pedagogiki przyrody, przedsiębiorczyni animująca ogrody wspólnotowe w tym szkolne, właścicielka i stwórczyni marki O!PA (przestrzeni edukacji i terapii dla dzieci i młodzieży), wolontariuszka i działaczka, prezeska Stowarzyszenia dO!PAmina Lab., członkini Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska, pomysłodawczyni i realizatorka wielu projektów edukacyjnych i rozwojowych dla dzieci i młodzieży (edukacja artystyczna, edukacja obywatelska, edukacja ekologiczna), mama dwóch nastolatek, której priorytetem jest dobro (nie tylko swoich) dzieci. 

Od kilku lat zaangażowana w działania na rzecz praworządności w szkołach oraz powszechnego uznania podmiotowości i praw dzieci w środowisku szkolnym (Raport pt. Młodzi o szkole” (2021) określający trudności, z jakimi na co dzień w środowisku szkolnym zmagają się dzieci i młodzież, Raport z monitoringu praw uczniowskich w odniesieniu do zapisów statutów szkół podstawowych i ponadpodstawowych (2022). Czterokrotna laureatka nagrody Słoneczniki – plebiscytu Grupy CzasDzieci.pl na najbardziej rozwojową inicjatywę dla dzieci na śląsku w latach 2016-2022. Za walkę o prawa uczniów i uczennic doceniona przez redakcję Wysokich Obcasów wyróżnieniem w gronie Śmiałych 2022.  

Tomasz Siemienkowicz 

Dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego im. Kazimierza Wielkiego w Zduńskiej Woli.

Ewa Nosowicz

Konsultantka ds. kadry zarządzającej w oświacie w Warmińsko – Mazurskim Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie.
Trenerka kompetencji społecznych i specjalistka z zakresu zarządzania oświatą, przywództwa edukacyjnego, nadzoru pedagogicznego, prawa oświatowego, edukacji włączającej.

Założycielka i moderatorka Klubu Aktywnego Dyrektora przy W-MODN w Olsztynie.

Ekspertka ds. projektów edukacyjnych współpracująca z Ministerstwem Edukacji i Nauki, Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej. Uczestniczka wizyt studyjnych do krajów europejskich dla kadry zarządzającej oświatą a także wyjazdu studyjnego w programie „International Leadership Programme” na zaproszenie Departamentu Stanu USA.
Wykładowca na studiach podyplomowych dla menadżerów oświaty z zakresu nadzoru pedagogicznego, autorka publikacji dotyczących realizacji europejskich programów edukacyjnych w szkołach i przedszkolach, rozwiązań w zakresie wspomagania szkół w rozwoju.

Elżbieta Manthey

Autorka bloga Juniorowo, w którym podejmuje tematy edukacji i rozwoju dzieci i młodzieży, prezeska Fundacji Rozwoju przez Całe Życie, mama dwójki nastolatków. Propaguje wychowanie i edukację oparte na szacunku dla młodych ludzi. Angażuje się w różnorodne działania na rzecz lepszej edukacji. Nie boi się trudnych tematów i nieoczywistych pytań. Miłośniczka książek, również tych dla dzieci i młodzieży oraz rodzinnych podróży.

Justyna (Inka) Ilasz

Nauczycielka języka polskiego, aktorka, przez wiele lat prowadząca „Poranki literackie” dla dzieci w Księgarni „Z bajki”, absolwentka Dramowej Akademii Antydyskryminacyjnej, ukończyła Mindfulness-Based Teacher Training, autorka oraz realizatorka różnego rodzaju projektów edukacyjnych i antydyskryminacyjnych, a także twórczyni licznych przedstawień z dziećmi i młodzieżą, trenerka  Odysei Umysłu, wychowawczyni, redaktorka Young Face.TV, członkini Rady Fundacji Ja, Nauczyciel.

Agnieszka Pałys 

Prezes Fundacji Pro Mathematica, Dyrektor Pionu Prawnego 
i Organizacyjnego we Wrocławskim Parku Technologicznym.

Absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego (Prawo, Zarządzanie i marketing), a także interdyscyplinarnych, podyplomowych studiów Executive MBA. Związana przez wiele lat z samorządem (nieruchomości, nadzór właścicielski). Od 10 lat we Wrocławskim Parku Technologicznym odpowiada za obszar prawno-organizacyjny. Zaangażowana w wiele projektów związanych z inkubacją i rozwojem firm, strategią Spółki, szkoleniami i usługami doradczymi, pozyskiwaniem partnerów inwestycyjnych w zakresie obrotu nieruchomościami, a także współpracę z uczelniami wyższymi.
Zarządzając jako Prezes Fundacji ProMathematica Przedszkolem Niepublicznym „Technoludek” współpracowała przy tworzeniu i realizowaniu wielu projektów dla dzieci 
i młodzieży z Dolnego Śląska m.in. „Młody Przedsiębiorca”, „Młode Wrocławskie Marki”, „Kuźnia Młodego Przedsiębiorcy”, „Poznaj swoje talenty”.
Od kilku lat współpracuje z Wrocławskim Centrum Opieki i Wychowania organizując 
na terenie WPT warsztaty dla usamodzielniającej się młodzieży.
Od ponad dwóch lat współtworzy projekt edukacyjny „Projektujemy przyszłość. Edukacja”, którego głównym celem jest zaprojektowanie edukacji na miarę współczesnych czasów włączając w działania różne grupy interesariuszy (nauczyciele, dyrektorzy, uczniowie, rodzice, przedstawiciele świata akademickiego, przedstawiciele NGO, biznes, przemysł), którym 
z różnych powodów bliska jest edukacja.
Wierzy, że wsparcie dzieci i młodzieży jest niezbędne, żeby móc cieszyć się szczęśliwym życiem i samodzielnie wybierać satysfakcjonujące wyzwania.

Jacek Gralczyk

Z wykształcenia pedagog. Z wewnętrznej potrzeby animator kulturalny i społeczny. Z przypadku urzędnik samorządowy. Obecnie  aktywny edukator osób dorosłych i moderator  sytuacji edukacyjnych takich jak konwenty, seminaria czy konferencje w różnorodnych formatach od klasycznych spotkań po OST, long table, word cafe itp. Współzałożyciel i edukator Instytutu Edukacji Zaangażowanej im. Heleny Radlińskiej. Wykładowca Collegium Civitas w Warszawie. Trener prowadzący szkolenia w modelu tradycyjnych warsztatów, szkoleń online i edukacji hybrydowej.